Het internet heeft de wereld permanent veranderd. Heb je je bijvoorbeeld weleens voorgesteld wat er zou gebeuren als het internet een dagje kapot was? We checken onze mail, posten updates, sturen Whatsappjes, surfen, bekijken filmpjes en luisteren muziek. Jazeker, we houden graag bij wat er online gebeurt, maar vanwaar deze hang naar informatie en hoezo zou dat ons brein kunnen veranderen?
In de prehistorie was het belangrijk om alles in je omgeving in de gaten te houden omdat er mogelijk gevaar in de bosjes schuil ging. Het monitoren van je omgeving was daarmee een evolutionair voordeel en bovendien biologisch gedreven. Hoewel het gevaar voor wilde dieren ondertussen geweken is, is de structuur en daarmee de werking van ons brein in de tussenliggende 5000 jaar niet veranderd. We scannen nog steeds, voornamelijk onbewust, onze omgeving af naar informatie. Er komt zelfs dopamine vrij in ons brein dat ons beloont wanneer we informatie vinden. Ook als die informatie over Kim Kardashian gaat.
Wat het internet ons geeft dat vinden we lekker.
En het internet zou het internet niet zijn als het geen onuitputtelijk bron van informatie was. Het is ook niet vreemd dat we zo veel online zijn. We vinden het simpelweg lekker om die informatie tot ons te nemen. En omdat mensen, maar vooral bedrijven (Google, Facebook, etc.) het internet ontwikkelen, is het zo ingericht dat we steeds minder moeite hoeven te doen om aan informatie te komen. Die oneindige stroom zorgt er uiteindelijk voor dat we constant in een bepaalde staat van alertheid zijn (wilde beesten!) en klaar zijn om de informatie die tot ons komt te verwerken en te vluchten of te vechten. Of, en dat gebeurt tegenwoordig vaker, je bent klaar wakker voor het slapen gaan omdat je naar het schermpje van je telefoon hebt liggen staren.
Naast dat dit vermoeiend is heeft het internet een diepgaander effect op ons.
Ons brein zit namelijk verschrikkelijk vernuftig in elkaar. Het past zich moeiteloos aan aan de taken die het toebedeeld krijgt (oefening baart kunst). Als die taak is om constant te reageren op korte snelle berichten, dan wordt het daar steeds beter in. Je brein raakt gewend aan die stroom informatie. Daar komt nog bij dat we constant onze aandacht verleggen. Je brein gaat hier mee om door de circuits in ons brein daadwerkelijk anders aan te leggen, waardoor we zelfs relatief eenvoudig daadwerkelijk anders gaan denken.
Hiertegenover staat een andere manier van denken. Het soort dat geactiveerd wordt wanneer je urenlang geconcentreerd in een boek verdwenen bent en volledig afgesloten bent van de werkelijkheid. Door langere tijd geconcentreerd bezig te zijn leren we nieuwe concepten en ideeën. Stimuleren we creativiteit. Stuwen we onze cultuur voort. En juist die modus van denken wordt door het internet bedreigd.
Niet dat we het niet meer zouden kunnen, dat boek komen we met veel moeite echt wel doorheen, maar grof gezegd: Hoe meer je internet, des te meer moeite het kost om dat boek uit te lezen. Dus, zegt Nicolas Carr: “Hoewel het internet ontegenzeggelijk een verrijking is, zorgt het ook voor geestelijke en uiteindelijk culturele vervlakking.” Die korte spanningsboog die je ervaart is hier direct gevolg van.
Internet ís een verrijking. Maar zoals bij wel meer dingen, te veel internet is slecht voor je.
Duik de diepte in:
Waarom het licht van je scherm nog meer ongezond is
Neuroplasticiteit
Nicolas Carr, schrijver van de Shallows
