Rechterhand. Rechterduim. Zeven dagen in de week. Van 8 uur ’s ochtends tot 11 uur ’s avonds. Elke 5 tot 45 minuten. Gemiddeld 22,5 minuut.
Volgens Professor Geschiedenis Yuval Noah Harari (1976) in Sapiens: A Brief History of Humankind, een boek uit 2014, zijn contradicties een vast onderdeel van culturen. Elke tijd heeft zo zijn eigen overheersende tegenstellingen die de mensheid op dat moment bezig houdt. Die contradicties blijken, volgens Harari, zelfs de motor voor creativiteit en dynamiek. En kunnen voor een transformatie van cultuur zorgen.
Een mooi voorbeeld uit dit boek is de nobelman, die overdag naar de kerk gaat, en de sobere preek over de zondes van ijdelheid en arrogantie hoort, om vervolgens ’s avonds zich vol te stouwen met pauw en konijn op het banquet van zijn adelijke heer.
Wij snakken naar zingeving, maar zijn continue online. We posten, liken en sharen. We lezen, delen en reageren. De prikkels zijn vaak overweldigend. Elke video of foto nodigt uit tot een klik. Onderliggend zijn we aan het vergelijken en oordelen. Ook gaan we naar yoga, zijn we tien dagen stil, of leren we mediteren via een app. We lezen over ‘Happiness by Design’ en stellen onszelf vaak genoeg de vraag: wat maakt mij nou echt gelukkig?
De behoefte aan zelfontplooiing staat haaks op de groei van de digitalisering van sociaal gedrag. Wij beseffen ons niet hoe onze keuze om op Facebook te zitten, bepalend is voor het niet nemen van andere keuzes. Zo vertelde de marketing manager van Babbel (app om taal te leren) mij dat hun belangrijkste concurrent niet andere taalcursussen zijn, maar Facebook. Babbels grootste uitdaging is het vasthouden van de aandacht van gebruikers, met als constant gevaar: de neiging van mensen om toch nog even op Facebook te kijken.
Deze contradictie verklaart wellicht waarom Mark Zuckerberg (1984) 99% van de miljarden, opgedaan met onze Facebook verslaving, doneert aan het verbeteren van de wereld. Wat uiteraard de ultieme zingeving is natuurlijk, de wereld verbeteren. Maar wat nou als we de contradictie doortrekken naar een eventuele transformatie, en een kijkje in de toekomst?
Zo scherp als Yuval’s omschrijving van de Middeleeuwse nobelman heb ik ‘m nog niet. Toch voel ik een contradictie tussen de groei van onze digitale wereld en de individuele als collectieve behoefte aan relevantie.
Een mooie gedachte oefening om af te sluiten is om je te bedenken hoe de Yuval van honderd jaar verder op onze tijd zal terugkijken. Ziet hij een niet tegen te houden beweging in een wereld waarbij iedereen altijd de hele tijd online is zoals in Her? Of ziet hij in ons gedrag de voorbodes van een wereldwijde marxistische revolutie, waarbij gebruikers massaal van Facebook afgaan om onder het juk van de digitale overheersing van Zuckerberg uit te komen.
Derde oog. Twaalf keer per jaar. 24 uur lang. Connected aan iedereen op onze aardbol. Centraal begrip. Decentrale economie. Wereld vrede. Om af te sluiten, drie online tips die jou gaan helpen om je gedrag online te combineren met zingeving:
– Moment. Put your phone down and get back to life.
– Wander, screenless navigation.
– Konnektid. Learn new skills from neighbours.
